Hãy thử nghĩ xem: bạn có đang sống vì chính mình không?

Tôi muốn bắt đầu bằng một câu chuyện mà tôi đã chứng kiến từ rất lâu rồi.

Ngày đó, tôi từng gặp một đứa trẻ có phần kiêu căng và thường xuyên thể hiện sự không hài lòng với những người bạn cùng trang lứa. Tôi đã cố gắng tìm hiểu nguyên nhân, và trong số nhiều khả năng, tôi cho rằng một trong những gốc rễ sâu xa chính là: em ấy chưa thực sự sống vì chính mình. Em đang sống trong suy nghĩ và ánh nhìn của người khác – cố gắng để được đánh giá cao, để cảm thấy mình “ổn” nhờ vào sự công nhận từ bên ngoài. Lúc đầu, điều này có vẻ không mấy quan trọng, nhưng về lâu dài, nó đã vô tình làm lệch hướng cách suy nghĩ và hành xử của em – khiến em không còn là chính mình.

Ở một khía cạnh khác, cảm xúc của chúng ta rất dễ bị chi phối bởi người khác. Chẳng hạn, khi bạn nghe tin một người bạn vừa được thăng chức làm Tổng Giám đốc, đôi khi trong lòng lại nảy sinh một cảm giác khó tả – có thể là sự so sánh, tự ti, hoặc thậm chí là chút ghen tị. Những cảm xúc này không hẳn là tiêu cực, nhưng nếu không kiểm soát, chúng có thể ảnh hưởng tiêu cực đến chính bạn và mối quan hệ với người kia. Một lưu ý nhỏ: khi ai đó khen bạn, hãy cẩn trọng. Có thể, họ đang muốn đạt được điều gì đó từ bạn. Những người có xu hướng thao túng thường dùng những lời khen để đánh vào “nhu cầu được công nhận” – một phần rất tự nhiên trong mỗi người. Khi bạn cảm thấy được đề cao, bạn có thể thả lỏng cảnh giác, và thậm chí bị dẫn dắt làm những điều nằm ngoài ý muốn ban đầu – để rồi phục vụ mục tiêu của họ.

Thật ra, lưu ý ở trên không phải là mục tiêu chính mà tôi muốn nói đến trong bài viết này – đó chỉ là một ghi chú nhỏ thôi.

Trong thực tế, có thể chính tôi hay bạn là nạn nhân của “Danh” – thứ mà rất nhiều người đang theo đuổi. Và đôi khi, một cách vô tình, nó khiến ai đó sống không còn giống như chính họ nữa.

Bạn hiểu “căn tính” là gì không?
Căn tính là cái vốn có, vốn tồn tại và thuộc về bản ngã cá nhân. Một khi mất đi căn tính, tức là mất đi giá trị cốt lõi của sự vật hay hiện tượng đó. Nó giống như khi phân tử N₂ mất đi một liên kết pi – khi đó, nó không còn là nitơ như ban đầu nữa.

Danh là thứ có thể thúc đẩy sự phát triển cá nhân, nhưng nó cũng mang một mặt tiêu cực: khiến con người thay đổi bản chất và không còn sống đúng với căn tính vốn có của mình. Tệ hơn, đôi khi nó còn dẫn đến việc một người sống trong một loại “hạnh phúc giả tạo” – được dựng lên bởi người khác, bởi một tổ chức hay một nhóm người – chứ không xuất phát từ mong muốn thật sự bên trong họ.

Kết luận, của tôi nếu bạn đang thấy niềm vui của mình thật trống trải, lắm khi không bình an lắm, hay thi thoảng bạn có thể có ghen tị, buồn vì sự thành công của người khác, thì rất có thể bạn đang bị danh chi phối. Nghĩa là bạn đang không sống cho chính bạn, mà đang sống cho suy nghĩ và phụ vụ cho ánh nhìn của họ về bạn.

Làm thể nào để có niềm vui mà không phụ thuộc vào danh?

1. Hãy luyện tập và kiềm chế bản năng cạnh tranh của chính mình. Trước tiên, hãy luôn cố gắng làm mọi việc của bạn thật tốt, sau là hãy học cách vui khi người khác có được thành tựu.

2. Không giao du với những người có tính cách hơn thua. Họ không bao giờ, cho bạn là một phần cuộc sống của họ và có thể thôi bạn sẽ bị lây cách sống của họ.

3. Tập sống khiêm tốn hơn, và biết chấp nhận thất bại.

4. Tập cách tôn trọng nguòi khác như chính mình, yêu thương chia sẻ những khó khăn của người khác, sẽ giúp bạm hiểu được giá trị của niềm vui đính thực hơn.